Wystrój wnętrza ma charakter w całości neogotycki. Hala kościoła rozpina się w sześciu przęsłach z otwartą, zdobioną więźbą dachową. Hala kościoła otwarta jest dziesięcioma neogotyckimi otworami okiennymi - dwulaskowymi. Nad dwoma bocznymi wejściami do kościoła płaszczyzny ścian ożywiono blendami okiennymi, jedną z nich w znacznej mierze przysłania „Obraz -mapa". Oś kościoła zamyka ołtarz główny w prezbite­rium, pięknie sklepionym, wywołującym wrażenie sfery nieba, sklepieniem gwiaździstym bez gurtów. Ołtarz główny, cały wykonany w drewnie o nasta­wie trójosiowej z czterema wertykalnymi sterczynami. Płaszczyzny retabulum wypełnione są obrazami. Po środku obraz podnoszony (lub opuszcza­ny) z Madonną Tronującą z Dzieciątkiem na lewym kolanie - Matka z Dzieciątkiem w mandorli. Po lewej stronie od nawy obraz przedstawiający św. Barbarę, po prawej strome obraz ukazujący Niepokalane Poczęcie NMP. W sterczyny, biegnące od predelli, wpisane są rzeźby świętych z atrybutami: św. Barbara z atrybutami - wieżą, palmą i kielichem na Bib­lii, św. Roch ukazujący ranę szarpaną na udzie, obok jego lewej nogi pies trzymający w zębach bochen chleba; św. Jan Chrzciciel z barankiem i muszlą w ręku, w prawej ręce trzymający krzyż i postać św. arcybiskupa w pontyfikaliach z paliuszem, być może jest nim św. Ambroży biskup Medio­lanu. W sterczyny predelli, wychodzące w jej części środkowej, już w części szczytu ołtarzowego, umieszczono jeszcze dwie rzeźby: Matki Boskiej z Dzieciątkiem na prawym ramieniu i św. Antoniego z Padwy. Ołtarz główny wieńczy wyniosła rzeźba Chrystusa Króla w szatach pozłocistych na sre­brzystej kuli ziemskiej. Na ramie pod obrazem ruchomym, widnieje czytel­ny napis w majuskule blokowej:

Na ścianie łuku tęczowego stoją dwa ołtarze neogotyckie. Prawą stronę zamyka ołtarz św. Józefa, po lewej strome ołtarz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W miejscu, gdzie rozpoczyna bieg krawędź łuku tęczowego, po lewej stronie patrząc od nawy, stoi ambona z baldachimem. Na zaplecku ambony rzeźba Chrystusa Dobrego Pasterza, pod wysklepionym baldachimem rzeźba Ducha Świętego w postaci gołębicy. Cztery kwatery, graniastej ambony, wypełnione są rzeźbami czterech ewangelistów w niszach z atrybutami. Pod liniami parapetowymi obiega kościół czternaście stacji Drogi Krzyżów w reliefie gipsaturowym w obramieniu neogotyckim. Dwa konfesjo­nały chór muzyczny i prospekt organowy utrzymane w duchu neogotyckim.

W ostatnim przęśle kościoła, wsparte po obu stronach ścian wzdłużnych, stoją dwa ołtarze boczne: po lewej stronie ukazuje się wcho­dzącemu neogotycki ołtarz z odlewem gipsowym św. Antoniego z Dziecią­tkiem, wręczającego chleb ubogiemu. Po prawej stronie alabastrowy ołtarzyk barokowy, z uposażenia poprzedniego kościoła — z większym ob­razem ukazującym Dziecię Jezus, Matkę Boską i św. Annę. W szczycie te­go ołtarza mały obraz ukazujący Maryję w kapeluszu, w rembrandtowsko-rubensowskim duchu epoki. Ołtarz wieńczy niewielka kula obeliskowa. Na mensie tego ołtarza stoi kopia rzeźby Madonny Swarzewskiej, która miała zastąpić bezcenny zabytek na czas II wojny światowej.

Dnia 1 maja 1992 r. w godzinach popołudniowych kończono w koście­le swarzewskim roboty kamieniarskie przy wyłożonym marmurem prezbi­terium. Część marmuru łamanego, znaczna część z białej marianny.

Polichormia

Znaczne płaszczyzny ścian wewnętrznych zdobi bogata polichromia. Autorem osobliwej, swarzewskiej „Biblia pauperum" jest freskant i malarz obrazów dewocyjnych - Władysław Drapiewski, który wykonał polichromię swarzewską z synami w międzywojniu. W takim miejscu jak Swarzewo nie można było zapominać przede wszystkim o prostym piel­grzymie, o którym napisał polski kaznodzieja, ks. Fabian Birkowski (+1629), przypominając maksymę św. Grzegorza W., że „co pismo czy­tającym, to prostaczkom patrzącym daje malowanie: patrząc na nie widzą, co mają naśladować, na tym czytają, którzy czytać nie umieją". Maksyma ta sprawdzała się przez wieki, ale w odniesieniu do pielgrzyma XX wieku można ją tylko parafrazować. W katechezie Kościoła przepowiadającego, a pielgrzymką jest przecież miniaturą rozpiętego w latach życia człowieka wiary, malarstwo jest tą dziedziną sztuki, do której w każdym okresie przy­wiązuje się wielką wagę. W potrydenckiej ofensywie Kościoła katolickiego odgrywało ono ogromną rolę. Lud kaszubski pozostawał wprawdzie przy dawnej wierze, ale tę chciano uczynić bardziej żarliwą. O tym właśnie wi­dzu pisał ks. Birkowski: „Malowanie to stoi mu za doktora i za księgę - i ta reprezentacja żywa więcej go uczy i wzrusza niż słowa kaznodziejskie". Malarstwo to chciało, podobnie jak kaznodziejstwo - uczyć, wzruszać i przekonywać. Uczyć nie tylko historii świętej, biblijnej, ale i współczesnej. Malowidła w kościele swarzewskim należą do gatunku religijno - historycz­nego, mając na myśli nie tylko przedstawianie scen biblijnych, ale i - w mniej lub bardziej wymowny sposób - wydarzeń znanych malarzom z przekazów kronikarskich lub legendy. W „Obrazie-mapie", statki żaglowe, architektury połowy wieku XVII, można interpretować, jako statki zdążające do portu Królowej Mórz. Madonna Swarzewska, tak silnie zwią­zana z morzem, może być różnie ukazywana: jako „Matka Świętej Na­dziei", do której garną się pokutnicy, jako „Pośredniczka Zbawienia", a również jako starotestamentalny „Okręt Kupiecki" z Księgi Przysłów, a więc jako okręt zbawienia poruszany tchnieniem Ducha Świętego, wiozący na swym pokładzie pokarm eucharystyczny.

Prezbiterium wypełnia bogata ornamentyka, stanowiąca obramienia pięciu ostrołukowych, dwulaskowych otworów okiennych, wypełnionych szkłem witrażowym. Każdy żagielek sklepienny prezbiterium wypełnia malowidło anioła, w różnych układach. W polichromii prezbiterium występuje czternaście aniołów. W dwóch blendach okiennych nad zakrystią widnieją dwa emblematy: Baranek, symbol Chrystusa Zmartwychwstałego i pelikan, symbol Eucharystii. W najwyższej części ściany łuku tęczowego ukazana jest Trójca Święta z Chrystusem, wykonanym w rzeźbie. Krawędź łuku od nawy kościoła obiega napis: Niech będzie błogosławiona Święta Trójca, Nierozdzielna Jedność, wyznawajmy ją. Po prawej i lewej stronie występują adorujący święci polscy z atrybutami. Pod krawędzią więźby w regularnych kwadratach ukazane są symbole i zawołania litanii loretańskiej.

Na ścianach bocznych między witrażami występują freski tajemnic różańcowych: po lewej stronie — Zwiastowanie, Nawiedzenie, Narodzenie i Ofiarowanie; Po prawej stronie — Ukoronowanie, Wniebowzięcie, Pieta — siedząca Matka Bolesna i martwy Chrystus, Grupa Ukrzyżowania — Matka Boska, św. Jan, Maria Magdalena.

Pielgrzym ogarnąwszy wzrokiem ogrom tematów malarskich, staje wreszcie w miejscu najważniejszym — przed ołtarzem głównym i czeka na odsłonięcie cudownej figury Matki Boskiej Królowej Polskiego Morza. Po opuszczeniu obrazu osłaniającego, opuszczana jest pancerna ścianka z nie­zwykle wyrazistym emblematem MARYJA wpisanym w kotwicę, nad emb­lematem widnieje pozłacana korona. Cudowna rzeźba stoi na śródokręciu ba­rokowego żaglowca, który wizualnie podkreśla związek Madonny z morzem.

Historiograficzny zapis nie przeniósł w nasze czasy daty utworzenia parafii swarzewskiej. Wydaje się, że w końcu wieku XVI usamodzielnienie parafii swarzewskiej było faktem dokonanym. W skład parafii obok kościelnego Swarzewa wchodziły: Gnieżdżewo, Wielka Wieś, Jastarnia i Chłapowo²⁹. Być może aktu wyłączenia parafii swarzewskiej ze starszej pa­rafii strzelneńskiej dokonali Krzyżacy³⁰.

Nie do końca wyjaśnione pozostają więzi kościoła w Swarzewie z
kościołem parafialnym na Helu. W roku 1487 magistrat Helu zwrócił się od władz Gdańska z prośbą o utrzymanie tej więzi, by Hel mógł utrzymać W posiadaniu kościół w Swarzewie, który doń od dawna należał³¹. Prawie wszystkie przekazy wraz z tradycją, jak również obraz-mapa z „Krótkim opisaniem zjawienia się..." łączą Hel i Swarzewo. Dla peregrynacji intere­sującej nas rzeźby Madonny Swarzewskiej są to przyczynki zgoła istotne.

Parafia Swarzewo z racji służebnej roli wobec sanktuarium Matki Boskiej Królowej Polskiego Morza, odegrała szczególniejszą rolę w kościelnej organizacji diecezjalno-parafialnej w życiu religijnym i społecznym a nawet politycznym Polski od XIV w. Parafia swarzewska, jako podstawowa jed­nostka organizacji kościelnej była jednocześnie obrazem Kościoła po­wszechnego. W niej spotykały się tendencje ogólnokościelne z rodzimymi. W jej obrębie dochodziło do konfrontacji wymogów Kościoła katolickiego z sarmacką kulturą szlachecką. Parafia swarzewska pełniła zarówno fun­kcje ściśle religijne, jak i podporządkowane im funkcje oświatowe, opiekuńcze i ogólnospołeczne. Organizowała więzi rodzinne i społeczne. Była równocześnie określonym terytorium i wyodrębnioną grupą społeczną. Nade wszytko jednak była instytucją integrującą na gruncie reli­gijnym, a również narodowym, społeczność północnych Kaszub w ponadstanową grupę³². W utrzymaniu zaś ścisłej więzi parafii z hierarchią kościelną szczególną rolę odgrywał odrodzony i zmodernizowany w okresie potrydenckim system kontroli jej funkcjonowania, którego głównym ele­mentem były wizytacje kanoniczne, które dają nam konkretny obraz parafii swarzewskiej. Od zapisów wizytacyjnych z czasów biskupa H. Rozrażewskiego ( +1600) rozpoczął się znany z nazwiska i imienia spis proboszczów.